楊籍富 發表於 2012-12-12 08:15:22

【中華百科全書●軍事●三藩之亂】

<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>中華百科全書●軍事●三藩之亂</FONT>】</FONT></STRONG></P>&nbsp;<P><STRONG>一、三藩建、撤經過:尚可喜、耿仲明叛明降附後金後,復以積功,尚獲封平南王,鎮粵;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康熙十年(西元一六七一年),耿孫精忠襲祖、父(繼茂)靖南王爵,鎮閩;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳三桂為明寧遠總兵而開關揖敵助平流寇,致屋明社,早受清封平西王;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>更以入緬追弒永曆之功,於康熙元年(一六六二)獲鎮滇黔。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三者史稱三藩。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康熙踐位初,三藩擁重兵、靡鉅餉,吳藩更擅權跋扈。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>滿臣中識者憂之;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然輔政權臣主羈糜,三藩勢益熾。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康熙親政後,亟欲去之;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>會十二年(一六七三)春,尚可喜疏請歸老,並以子之信繼之,清廷遂乘機先撤粵藩;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳、耿疑懼,約同疏請撤藩安插;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康熙納先發制人之議,下詔撤藩;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳藩冀獲慰留未遂,復認清廷中無足當己者,遂於同年十一月二十一日先殺滇撫,隨集將士哭於前所捕弒之明永曆帝陵前,宣告蓄髮復明衣冠、易白幟舉兵反清,並假明「大元帥」名義,以「奉思宗三太子復仇伐清」為號召,傳檄遠近。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三藩之亂遂發。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二、作戰經過:三桂舉兵後,因滇督、黔撫之聲附,其前鋒於翌年正月即東取芷江,湘省清臣或附或遁;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>次月,川桂清廷疆吏文風響應;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>耿精忠亦於三月舉兵反清,除約鄭經渡海進攻粵東外,更出兵三路分略浙贛。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四個月內,三桂已奄有滇黔川湘桂閩六省暨浙贛大部,且進駐常德督師。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>清廷原以吳、耿均有子弟為質,未防其反;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>迨十二月二日傳檄抵京,廷臣多驚懼主招撫,康熙仍堅持決策,立採如下措施:(一)停撤耿,尚兩藩。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(二)立褫三桂爵,並囚乃子額駙應熊。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(三)號召迫附者立功來歸。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(四)令荊州武昌西安各地駐軍分向常德岳州四川增防;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>直魯晉各省駐軍向豫皖贛陝各省推進備援。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(五)命勒爾錦統率諸軍進討。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四月,內蒙察哈爾、古奈曼兩部亦挾宿怨乘虛反清;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>入川經略陝西軍事之莫洛以措施失當迫反陝甘右鎮總兵王輔臣,輔臣殺莫洛而附吳;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>勒爾錦僅敢陳兵武昌亙宜昌沿岸扼江而守。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>惜三桂未能乘勢遠圖,不特拒納「渡江直搗幽燕」或「東趨金陵扼敵漕運」之策,僅挾勢謀和,期能保位全子;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>故部署重兵岳州亙松滋以固湖南,另分兵西北向經蜀出陝甘,東向江西會合耿軍,並請達賴喇嘛向清廷說和。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>康熙雖陷四面楚歌之境,仍能指揮若定─其對吳耿,則命尚善助勒爾錦速政岳州;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對陝西,則命鄂爾濟哈統西安軍應變,能把撫王輔臣;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>對內蒙,則責諸圖海,圖海盡發八旗健僕數萬成軍出塞,沿途掠民間資財佐糈餉,並以奪取元代寶藏餌所部銳進,未逾月而平蒙亂;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王輔臣隨亦敗降於平涼;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蒙陝變平,康熙得全力謀湘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>為示決心征討,先戳應熊;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>隨命岳樂等軍入贛拊耿軍側翼,並防吳軍東進;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>同時以傑書等軍入浙迎擊耿軍,另命尚藩西討附吳之廣西將軍孫延齡;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>命定鄂助圖海攻蜀。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>岳樂等先敗入贛耿西路軍,繼西攻萍鄉醴陵,迫使吳軍退保長沙。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>勒爾錦等亦啣命渡江,水陸並進,攻常、岳,出洞庭,側擊長沙;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然以怯戰失機,致吳軍回援部隊得以復扼江湖之險。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三桂為爭取主動,以偏師入贛據吉安,初頗能困擾清軍;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其後吉安以勢孤被圍,糧垂盡而援軍未達,守軍仍能於十六年(一六七七)四月全師東撤寧都。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>廣東方面,尚藩本受制於乃子之信,督、撫亦陰通三桂;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>迨受耿鄭及桂督馬雄東西夾攻,之信遂易幟反清,清軍自贛南援尚藩,無功而退。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>旋三桂以數促之信北進未應,乃派軍入粵,據衝要,易督撫、之信不能堪,復轉而降清;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳軍攻粵,與援粵清軍相持於韶州;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十月,清軍獲援得利,吳軍退保樂昌;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>粵南附吳守軍文風而降,廣東復入於清。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>耿精忠部初在浙南粵東及贛東頗有進展,然入秋後,其東路軍即屢受挫於傑書而終退保溫州;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>中路軍亦在玉山附近受阻於浙督李之芳,隨而耿鄭交惡,鄭攻閩南,耿未遑北顧。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>八月,中路軍以勢孤覆師於衢州,西路軍旋亦敗降於岳樂,耿以勢蹙,遂受招撫降清;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>據溫州耿都亦降,閩亂遂平。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>廣西方面:清廷陰命謫戍梧州之傳宏烈募眾陽附三桂,傅知孫延齡因三柱重馬雄而怨妒,遂說孫密通清軍;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>繼啣孫命率所部東連之信,至粵即聲討三桂,並助尚藩部會合清軍克肇慶;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三桂以此派軍誘殺延齡,傳回據梧潯兩州與抗;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>未久馬雄死,傅說乃子以所部降;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>吳軍遂迄未掌握全桂。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十七年(一六七八)春,清廷命穆占率陝西精銳收湘東十三縣,隨會合岳樂克瀏陽平江,更招降三桂水師於湘潭。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三桂窮蹙之餘,竟悖復明之號召而自創新周帝國,於同年三月朔即位衡州;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>為固新都門戶,進兵圍攻永興,雖屢敗來援清軍,然迄八月城將陷而三桂暴卒,新周軍乃撤圍去,隨迎立三桂孫世璠於貴陽。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此後,湘川桂各地清軍迭有進展:十八年(一六七九)正月,岳樂軍先復岳澧兩州,隨下常德長沙,新周軍棄衡州南撤;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>清軍乘勝追擊,先收川桂,繼迫黔滇;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十九年(一六八○)二月,清軍進攻貴陽,世璠等奔雲南。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二十年(一六八一)正月,新周軍棄黔邊天險撤返昆明外圍;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二月,黔桂清軍會師曲靖,進圍昆明,新周軍攖城固守,清軍增援強攻,亦急切不能下;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十月,城中糧垂盡,東門守將開城出降,世璠仰藥死,其餘將吏或死或俘。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>餘部亦迅被肅清。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>至此,蔓延十省歷時九載之亂遂平。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此外,尚之信於十九年八月以罪賜死。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>耿精忠於十九年八月撤藩入京,翌年十月被劾論死。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>清廷自是不再以寸土一兵世隸臣下,藩鎮之禍遂絕。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(馮興備)</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>引用:http://ap6.pccu.edu.tw/Encyclopedia/data.asp?id=5017
頁: [1]
查看完整版本: 【中華百科全書●軍事●三藩之亂】